مراقبات ماه رجب (کتاب گلشن احباب)

در آستانه ماه رجب قرار گرفته‌ایم إن‌شاءالله خدا توفیق دهد این ماه عزیز و بسیار شریف را درک کرده و برای آخرت خود کسب زاد و توشه کنیم.

عبارت کتاب المراقبات

مرحوم آمیرزا جوادآقای ملکی در کتاب بسیار نفیس المراقبات می‌فرمایند:

و هذا الشَّهْرُ بِمَحلٍّ عَظیمٍ مِنَ الشَّرافَةِ و مِنَ أسْبابِ شَرافَتِهِ أنّهُ مِن أشهُرِ الحُرُمِ، أنّهُ مِن مَواسِمِ الدُّعآءِ. و کانَ مَعروفًا بِذلِکَ فی أیّامِ الجاهِلیَّةِ و کانوا یَنتَظِرونَه لِحَوآئِجِهِم. و لِذلِکَ حِکایَةٌ عَجیبَةٌ نَقَلَ بَعضَها السَّیِّدُ الجَلیلُ أعلَی‌اللهُ‌مَقامهُ فی الإقْبال. «این ماه، ماه شریف و عظیمی است و یکی از اسباب شرافتش این‌است‌که از ماههای حرام می‌باشد و دیگر اینکه این ماه از اوقات مخصوصه دعاست. و در أیّام جاهلیّت قبل از اسلام این ماه به ماه دعا معروف بود و أهل جاهلیّت این ماه را معظّم شمرده و انتظار آن را می‌کشیدند تا حوائجشان را در این ماه بخواهند. در این باره حکایت عجیبی وجود دارد که بعضی از آن را سیّد در إقبال نقل نموده است.»

و أنّهُ شَهْرُ أمیرِالمُؤِمنینَ عَلَیهِ‌السَّلامُ کَما وَرَدَ فی بَعضِ الرِّوایاتِ. کَما أنّ شَعبانَ شَهْرُ رَسولِ اللَهِ صَلّی‌اللهُ‌عَلَیهِ‌وءَالهِ و شَهْرُ رَمَضانَ شَهْرُ الله. «و رجب ماه أمیرالمؤمنین علیه‌السّلام است، همان‌طور که شعبان ماه رسول الله صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم بوده و ماه رمضان، ماه خداست.»

و أنّ اللَیلَةَ الأُولَی مِنهُ مِنَ اللَیالی الأربَعَةِ الَّتی یَتَأَکَّدُ فیها الإحْیآءُ بِالعِبادات. «وشب اوّل ماه رجب از شبهائی است که در روایات بر إحیاء و عبادت در آن تأکید شده است.»

و أنّ یَومَ النِّصفِ مِنهُ وَرَدَ فیهِ أنّهُ مِن أحَبِّ الأیّامِ إلی اللهِ و أنّهُ مِمّا خَصَّ اللهُ جَلَ‌جَلالُهُ هذِهِ الأُمَّةَ^[۱] بِهِ، و أنّه مَوسِمُ عَمَلِ الاِستِفْتاحِ کَما یَأتی تَفْصیلُه. «و درباره روز نیمه رجب وارد شده است که: از محبوب‌ترین ایّام نزد خدا می‌باشد، و خداوند این امّت را به این روز اختصاص داده است و این روز، روز عمل و دعای استفتاح (أعمال اُمّ‌داوود) است که تفصیلش خواهد آمد.»

و أنّ الیَومَ السّابِعَ‌والعِشْرینَ مِنهُ یَومَ مَبعَثِ النَّبیِّ الّذی هُوَ یَومُ ظُهورِ الرَّحْمَةِ الرَّحیمیَّةِ ظُهورًا لَم‌یُرَ مِثلُهُ مِن أوَّلِ العالَمِ إلی هذا الیَومِ و هُوَ أشرَفُ الأیّامِ مِنَ الجِهاتِ الباطِنیَّة.

«و روز بیست‌وهفتم رجب روز مبعث پیغمبر أکرم و روز ظهور رحمت رحیمیّه پروردگار است. رحمت پروردگار به‌واسطه مبعث پیغمبر أکرم به نحوی ظهور کرده که از اوّل عالم تا امروز مثل چنین ظهوری دیده نشده است. و این روز از جهات باطنی شریف‌ترین روز به حساب می‌آید.»

سپس می‌فرمایند: و بِالجُملَةِ فَضآئِلُ هذا الشَّهْرِ لایُحیطُ بِها العُقول. «بالجمله، فضائل ماه رجب آن‌قدر زیاد است و فضائل این ماه آن‌قدر بالا و عالی است که عقول توان إحاطه بر آن را نداشته و نمی‌تواند ادراک کند چه فضائل و مثوباتی برای عاملین در ماه رجب منظور شده است.»

حدیث «ملک داعی»

در این ماه باید انسان نهایت مراقبه را داشته باشد؛ و مِن مُهِمّاتِ المُراقِباتِ فیهِ مِن أوَّلِهِ إلی ءَاخِرِهِ تَذکُّرُ حَدیثِ المَلَک الدّاعی عَلَی ما رُویَ عَنِ النَّبیِّ صَلَّی‌اللهُ‌عَلَیهِ‌وءَالِهِ: أنّ اللهَ تَعالَی نَصَبَ فی السَّمآءِ السّابِعَةِ مَلَکًا یُقالُ لَهُ الدّاعی فَإذا دَخَل شَهْرُ رَجَبٍ یُنادی ذلِکَ المَلَکُ کُلَّ لَیْلَةٍ مِنهُ إلَی الصَّباحِ: طوبَی لِلذّاکِرینَ، طوبَی لِلطّآئِعین.

«و از مهمترین مراقبات این‌است‌که متذکّر حدیث ملک داعی شده و دائماً آن را به‌خاطر بیاورد. بنابر آنچه از پیغمبر أکرم صلّی‌الله‌علیه وآله‌وسلّم نقل شده است که: خداوند تبارک‌وتعالی در آسمان هفتم ملکی را قرار داده که اسم او مَلَک داعی می‌باشد یعنی دعوت‌کننده. پس هنگامی‌که ماه رجب داخل می‌شود این ملک هر شب تا به صبح ندا می‌کند: خوشا به حال افرادی که به یاد خدا بوده و ذکر خدا را می‌گویند! خوشا به سعادت افرادی که خدا را اطاعت می‌کنند.»

در طول ماه رجب کار این ملک این‌است‌که شبها تا به صبح همه را به خدا می‌خواند. یَقولُ اللَهُ تَعالَی: أنَا جَلیسُ مَن جالَسَنی. «خداوند تبارک‌وتعالی می‌فرماید: من همنشین کسی هستم که با من همنشین شود.» همنشینی با پروردگار به این‌است‌که به یاد او باشیم و إلاّ خدا که مکانی ندارد و نمی‌شود پهلوی او نشست؛ یعنی به یاد خدا باشد. و مُطیعُ مَن أطاعَنی. «و اطاعت می‌کنم از کسی‌که مرا اطاعت کند.»

عجیب است! کسی‌که خداوند را اطاعت کند خداوند نیز از او اطاعت می‌کند! خدا می‌فرماید: بشو! می‌شود. این بنده هم می‌گوید: بشو! می‌شود. مگر حضرت عیسی به إذن پروردگار إحیاء أموات نمی‌کرد، چطور به این مقام نائل شده بود؟ به‌واسطه اطاعت پروردگار! خداوند این استعداد را در سرشت او قرار داده بود ولی او با عبادت و زهد آن مقام استعداد را به فعلیّت رساند.

أمیرالمؤمنین علیه‌السّلام در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: بالش حضرت سنگ، و غذای حضرت غذای غیرلذیذ و ناگوار، و خورش حضرت گرسنگی، و میوه‌شان سبزیهای روئیده‌شده بر زمین، و چراغ حضرت ماه بود.^[۲] با اینکه حضرت عیسی می‌توانست برای خود لذیذترین غذاها و بهترین تنعّمات را تهیّه کند. کسی‌که کور مادرزاد را شفا می‌دهد، آیا نمی‌تواند برای خود بهترین غذاها را تهیّه کند؟!

یک وقت خدمتتان عرض کردم که یک آقا شیخ عبدالله بود، خدا رحمتش کند! خیلی زاهد بود و مرحوم جدّ ما: حاج آقا معین خیلی با ایشان أنس و ألفت داشت و نقل می‌کردند که: ایشان به‌واسطه ریاضت و زهدی که داشت هر وقت اراده می‌کرد از ماهیان دریا و از مرغان هوا برایش آماده می‌شد. با اینکه ایشان اصلاً در سیر و سلوک نبود ولی دائم‌الذّکر بود و همیشه مشغول ذکرگفتن بود.

ایشان اصلاً ماشین سوار نمی‌شد و از این شهر به آن شهر مسافرت می‌کرد. یکی از بستگان برای ما نقل می‌کرد که: یک روز آشیخ عبدالله را دعوت کردم، گفت: می‌خواهم به شیراز بروم. ایشان ماشین سوار نمی‌شد و پیاده می‌رفت. قبل از اینکه برود کف گیوه‌اش را با خودکار قرمز علامت زدم ببینم آیا سائیده می‌شود یا نه؟ به شیراز رفت و برگشت، دیدم آن علامت هیچ پاک نشده و همان‌طور که بود مانده است.

ایشان طیّ‌الأرض داشت و اراده می‌کرد کرمان باشد کرمان بود، اراده می‌کرد قم باشد قم بود. و اینها همه به‌واسطه اطاعت و دائم‌الذّکر بودن و دائم‌الصّیام بودنشان بود؛ فَإِنَّ اللَهَ لاَیُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ.^[۳] «خدا أجر محسنین را ضایع نمی‌گرداند.» هرکس در این عالم به هر مقداری که کار کند خدا أجرش را می‌دهد.

البتّه ما نمی‌خواهیم بگوئیم که این مزد أعلی و أشرف مزدهاست، نه! أعلی و أشرف مزدها در جائی است که عشق خدا طلوع کند و موجبات معرفت حضرت حق فراهم گردد، در جائی که اکسیر عشق وجود داشته باشد. نمی‌خواهم بگویم زهد مطلوب نیست، زهد خیلی مطلوب است، ریاضات شرعیّه اگر برای خدا باشد خیلی مطلوب است، أمّا عشق چیز دیگری است!

امام سجّاد علیه‌السّلام می‌فرمایند: یا مُنَی قُلوبِ المُشْتاقینَ و یا غایَةَ ءَامالِ المُحِبّینَ أَسْأَلُکَ حُبَّکَ و حُبَّ مَن یُحِبُّکَ و حُبَّ کُلِّ عَمَلٍ یوصِلُنی إلی قُرْبِکَ و أَن‌تَجْعَلَکَ أَحَبَّ إلَیَّ مِمّا سِواکَ.^[۴] «ای مقصود قلوب مشتاقین! و ای نهایت آرزوی محبّین! از تو می‌خواهم که محبّت خودت و محبّت هرکسی‌که تو را دوست دارد و محبّت هر عملی که مرا به جوار قرب تو می‌رساند، را روزیم گردانی و خود را نزد من محبوب‌تر از غیر خودت قرار دهی.»

علی أیّ حال می‌خواستم عرض کنم حضرت عیسی که إحیاء أموات می‌کند، مریض و کور مادرزاد را شفا می‌دهد، تمام اینها به إذن خدا بوده و حضرت عیسی از خودش نمی‌تواند کاری انجام دهد، بله خداوند متعال فرموده است: أنَا مُطیعُ مَن أَطاعَنی. «آن کسی‌که اطاعت مرا نموده و به مقام عبودیّت رسیده است من از او اطاعت می‌کنم.» یعنی وقتی به مریض می‌گوید: خوب شو! خوب می‌شود. و تمام اینها به أمر پروردگار است.

غافِرُ مَنِ اسْتَغْفَرَنی. الشَّهْرُ شَهْری و العَبْدُ عَبْدی و الرَّحْمَةُ رَحْمَتی. فَمَن دَعانی فی هَذَا الشَّهْرِ أَجَبْتُهُ و مَن سَأَلَنی أَعْطَیْتُهُ و مَنِ اسْتَهْدانی هَدَیْتُهُ و جَعَلْتُ هَذَا الشَّهْرَ حَبْلاً بَیْنی و بَیْنَ عِبادی فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إلَیَّ.

«کسی‌که از من طلب مغفرت کند او را می‌بخشم. ماه رجب، ماه من است و این بنده هم بنده من است و رحمتی هم که درماه رجب سرازیر است رحمت من است. پس هرکس در این ماه مرا بخواند اجابتش می‌کنم و هرکس درخواستی داشته باشد به او می‌دهم و کسی‌که هدایت نیافته اگر طلب هدایت کند، حق را به او نشان می‌دهم و این ماه را ریسمانی بین خود و بندگانم قراردادم؛ پس هرکس دست به این ریسمان بزند به من خواهد رسید.»

بعد مرحوم آیه‌الله میرزا جوادآقای ملکی رضوان‌الله‌تعالی‌علیه تفسیر کرده می‌فرمایند: فَیا حَسَرتاهْ عَلَی ما فَرَّطْنا فی جَنْب اللَهِ، أیْنَ الشّاکِرونَ؟ أیْنَ المُجْتَهِدونَ؟ أیْنَ العُقَلآءُ مِنَ تقْدیرِ حَقِّ هذا النِّدآء.^[۵]

«ای وای بر ما! چقدر در جنب و ارتباط با خدا کوتاهی کردیم! چقدر تقصیر کردیم! کجا هستند شکرگزاران؟ کجا هستند تلاشگران؟ کجا عاقلان می‌توانند حقّ این نداء را بفهمند و اندازه‌گیری کنند؟» این ندائی که هر شب تا به صبح از جانب ربّ‌العزّه می‌رسید که: طوبَی لِلذّاکِرینَ، طوبَی لِلطّآئِعینَ. «خوشا به حال افرادی که به یاد خدا بوده و ذکر خدا را می‌گویند! خوش به سعادت افرادی که خدا را اطاعت می‌کنند.»

توصیه‌های مرحوم علاّمه والد (ره)

این ماه، ماه بسیار عزیزی است و در این ماه أعمالی دارد که اگر خاطر عزیزان و سروران باشد، در طلیعه ماه رجب مرحوم علاّمه والد رضوان‌الله‌تعالی‌علیه برای رفقا مفصّل صحبت کرده و عظمت این ماه را متذکّر می‌شدند و أعمال این ماه را بیان کرده و می‌فرمودند: تا جائی که می‌توانید به دستورات مرحوم قاضی رضوان‌الله تعالی‌علیه درباره این ماه عمل نمائید.

البتّه بعضی از این دستورات برای همه دوستان و رفقاست؛ مثل اینکه ذکر لا إلَهَ إلاّ الله را شبها انجام بدهند، یا دستور روزه که بسیار فضیلت دارد و روایات نفیسی درباره روزه ماه رجب و ثوابی که خدا برای روزه‌داران این ماه قرارداده وارد شده‌است؛ اگر یک روز روزه بگیرد چه ثوابی دارد، یا دو روز روزه بگیرد، یا سه روز، إلی أن‌یَنتَهیَ إلی تمامِ الشَّهر، که اگر کسی قدرت دارد و به روزه رمضان صدمه وارد نمی‌شود تمام ماه را روزه بگیرد.

نماز لیله‌الرّغائب

آقا می‌فرمودند: لاأقل پنجشنبه اوّل ماه را روزه بگیرید که شبش لیله‌الرّغائب بوده وشب بسیار بزرگی است و خداوند هدایا و تُحَف بسیاری نصیب روزه‌داران این روز می‌کند.

رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم فرمود: هرکس پنجشنبه اوّل ماه رجب را روزه بگیرد، سپس بین نماز عشاء تا یک سوّم از شب رفته، شش نماز دو رکعتی خوانده، در هر رکعت آن یک‌مرتبه سوره حمد و سه مرتبه سوره قدر و دوازده مرتبه سوره توحید را بخواند و هنگامی‌که از نماز فارغ شد هفتاد مرتبه بر من درود فرستاده بگوید: اللَهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ النَّبیِّ الأُمّیِّ و عَلَی ءَالِهِ، سپس به سجده رفته هفتاد مرتبه بگوید: سُبّوحٌ قُدّوسٌ رَبُّ الْمَلَئِکَةِ و الرّوحِ، بعد سر از سجده بردارد و بگوید: رَبِّ اغْفِرْ و ارْحَمْ و تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ إنَّکَ أَنْتَ العَلیُّ الأَعْظَمُ، باز به سجده رفته هفتاد بار بگوید: سُبّوحٌ قُدّوسٌ رَبُّ الْمَلَئِکَةِ و الرّوحِ، سپس حاجت خود را بخواهد؛ إن‌شاءالله خداوند حاجتش را برآورده می‌کند.

بعد رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم می‌فرماید: و الَّذی نَفْسی بِیَدِهِ، «قسم به آن خدائی که جان من در دست اوست،» هیچ بنده‌ای، چه مرد و چه زن، این نماز را نمی‌خواند مگر اینکه خدا گناهان او را می‌آمرزد حتّی اگر به اندازه کف دریاها یا به اندازه شنهای بیابان یا به اندازه وزن کوهها یا به مقدار برگ درختان باشد. و یُشَفَّعُ یَوْمَ القِیَمَةِ فی سَبْعِ‌مِائَةٍ مِن أَهْلِ بَیْتِهِ مِمَّن قَدِ اسْتَوْجَبَ النّارَ. «و در روز قیامت این شخص هفتصد نفر از أهل بیت خود که مستحقّ آتشند را شفاعت می‌کند.»

و در اوّلین شبی که او را وارد قبر می‌کنند خداوند ثواب این نماز را در بهترین صورت با روئی گشاده و زبانی گویا برای او مجسّم می‌کند که با او صحبت کرده می‌گوید: یا حَبیبی! أَبْشِرْ فَقَدنَجَوْتَ مِن کُلِّ شِدَّةٍ. «ای حبیب من! بشارت باد تو را که از هر شدّتی نجات یافتی!» صاحب قبر از او می‌پرسد: تو چه کسی هستی که من روئی زیباتر از تو ندیدم و بوئی خوش‌تر از بوی تو استشمام نکرده‌ام؟

در جواب می‌گوید: یا حَبیبی! أَنَا ثَوابُ تِلْکَ الصَّلَوةِ الَّتی صَلَّیْتَها لَیْلَةَ کَذا فی بَلْدَةِ کَذا فِی شَهْرِ کَذا فِی سَنَةِ کَذا، جِئْتُ اللَیْلَةَ لِأَقْضِیَ حَقَّکَ و ءَانَسَ وَحْدَتَکَ و أَرْفَعَ عَنکَ وَحْشَتَکَ؛ فَإذا نُفِخَ فی الصّورِ ظَلَّلْتُ فی عَرْصَةِ القیامَةِ عَلَی رَأْسِکَ و إنّکَ لَنْ‌تُعْدَمَ الخَیْرَ مِن مَوْلاکَ أَبَدًا.^[۶] «ای حبیب من! من ثواب همان نمازی هستم که در اوّلین شب جمعه ماه رجب در فلان شهر و فلان سال به‌جای‌آوردی، امشب آمده‌ام تا حقّ تو را أدا کنم. و در تنهائیت با تو أنس بگیرم، و تنهائی و بی‌کسی را از تو بردارم. و وقتی در صور دمیده شود من در عرصه قیامت سایبانی بر سر تو می‌اندازم و حقّاً که هیچ‌گاه خیر و خوبی از ناحیه مولایت از تو دور نخواهد شد.»

خلاصه اینکه: درباره شب جمعه اوّل ماه رجب خیلی تأکید شده است و از همین روایت، عظمت أعمال لیله‌الرّغائب فهمیده می‌شود که چقدر عظمت دارد!

روزه، صدقه، تسبیح و استغفار

عرض کردیم که: روزه ماه رجب خیلی فضیلت دارد و انسان هر مقداری که می‌تواند باید روزه بگیرد؛ به‌خصوص اوّلین پنج‌شنبه ماه که شبش لیله‌الرّغائب است. حالا اگر کسی نتواند روزه بگیرد باید چکار کند؟

در ذیل روایتی که رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم مفصّل فضائل روزه ماه رجب را بیان می‌کنند شخصی از حضرت می‌پرسد: یا نَبیَّ اللَهِ! فَمَن عَجَزَ عَن صیامِ رَجَبٍ لِضَعْفٍ أَوْ لِعِلَّةٍ کانَتْ بِهِ أَوِ امْرَأَةٌ غَیْرُ طاهِرَةٍ یَصْنَعُ ماذا لِیَنالَ ما وَصَفْتَهُ؟ «ای پیامبر خدا! اگر کسی ضعف یا مانعی داشت و نتوانست روزه بگیرد و یا زنی طاهر نبود و نتوانست روزه بگیرد، چه کاری می‌تواند انجام دهد تا فضائلی که برای روزه داران بیان کردید به او برسد؟»

حضرت فرمودند: یَتَصَدَّقُ کُلَّ یَوْمٍ بِرَغیفٍ عَلَی المَساکینِ و الَّذی نَفْسی بِیَدِهِ إنّهُ إذا تَصَدَّقَ بِهَذِهِ الصَّدَقَةِ کُلَّ یَوْمٍ نالَ ما وَصَفْتُ و أَکْثَرَ إنّهُ لَوِ اجْتَمَعَ جَمیعُ الخَلآئِقِ کُلُّهُمْ مِن أَهْلِ السَّمَوَاتِ و الأَرْضِ عَلَی أَن‌یُقَدِّروا قَدْرَ ثَوابِهِ ما بَلَغوا عُشْرَ ما یُصیبُ فی الجِنانِ مِنَ الفَضآئِلِ و الدَّرَجاتِ. «قسم به آن خدائی که جان من در دست اوست اگر هر روز یک گرده نان صدقه بدهد به تمام آن فضائلی که برای روزه‌داران بیان کردم و به بیشتر از آن نائل می‌شود و اگر تمام خلائق جمع شوند نمی‌توانند یک دهم از فضیلت آن را حساب کنند.»

دوباره از حضرت می‌پرسد: یا رَسولَ اللَهِ! فَمَن لَم‌یَقْدِرْ عَلَی هَذِهِ الصَّدَقَةِ یَصْنَعُ ماذا لِیَنالَ ما وَصَفْتَ؟ «ای رسول خدا! اگر کسی پول ندارد و نمی‌تواند این صدقه را بدهد چه کاری می‌تواند انجام دهد تا به آن فضائلی که برای روزه‌داران بیان کردید نائل شود؟»

حضرت فرمودند: هر روز از ایّام رجب خدا را صد بار تسبیح کرده بگوید: سُبْحانَ الإلَهِ الجَلیلِ سُبْحانَ مَن لایَنْبَغی التَّسْبیحُ إلاّ لَهُ سُبْحانَ الأَعَزِّ الأَکْرَمِ سُبْحانَ مَن لَبِسَ العِزَّ و هُوَ لَهُ أَهْلٌ.^[۷] «پاک و منزّه است خداوند عظیم، پاک و منزّه است کسی‌که تسبیح و تنزیه جز برای او سزاوار نیست، پاک ومنزّه است خداوند عزیز و کریم، پاک و منزّه است کسی‌که لباس عزّت پوشیده و او برای این لباس أهلیّت دارد.»

درباره ذکر تهلیل در این ماه بسیار فضیلت وارد شده و روایت شده است که: اگر کسی هزار مرتبه ذکر لا إلهَ إلاّ الله را بگوید خداوند برای او صدهزار حسنه می‌نویسد و صد شهر برای او در بهشت بنا می‌فرماید.^[۸]

همچنین استغفار در ماه رجب بسیار فضیلت دارد. در این ماهی که: شَهْرُ اللهِ الأصَبّ بوده و رحمت خدا همین‌طور می‌ریزد، هرکسی باید برای خود طلب غفران کند تا رحمت خدا شامل حال او شود. رسول خدا می‌فرمایند: رَجَبٌ شَهْرُ الاِسْتِغْفارِ لِأُمَّتی؛ أَکْثِروا فیهِ الاِسْتِغْفَارَ فَإنّهُ غَفورٌ. ^[۹] «رجب ماه استغفار برای امّت من است و در این ماه زیاد استغفار کنید که خدا گناهان را می‌بخشد.»

أعمال دیگر ماه رجب

سعی کنید دعاهای وارد در ماه رجب را بخوانید. و همچنین قرائت سوره توحید در این ماه بسیار فضیلت دارد و اگر کسی هزار یا ده‌هزار مرتبه سوره توحید را بخواند چه اجرهائی برای او در روایات وارد شده است.^[۱۰]

از أعمال دیگر این ماه زیارت حضرت رضا علیه‌السّلام است. إن‌شاءالله رفقا سعی کنند و مجدّ باشند که هر روز به زیارت امام رضا علیه‌السّلام مشرّف شوند و اگر روز نمی‌توانند هر شب مشرّف شوند که زیارت امام رضا علیه‌السّلام ثواب هزار حجّ و هزار عمره دارد.^[۱۱]

همچنین از أعمال این ماه، عمره رجبیّه است که تالی‌تلو حج می‌باشد و عظمت این ماه را می‌رساند.^[۱۲]

این ماه خیلی محترم است. اولیاء خدا آرزو کرده و از خدا می‌خواستند به آنها عمر دهد بتوانند این ماه را درک کنند و خلاصه بهترین تعبیر همان جمله مرحوم آیه‌الله میرزا جوادآقای ملکی تبریزی است که فرمودند: و بِالجُملَةِ فَضآئِلُ هذا الشَّهْرِ لایُحیطُ بِها العُقول. «بالجمله فضائل ماه رجب آن‌قدر زیاد است که عقول توان احاطه بر آن را نداشته و نمی‌تواند ادراک کنند که چه فضائل و مَثوباتی برای عاملین در ماه رجب منظور شده است.»

خدایا! همگی ما را موفّق بدار که این ماه را درک کنیم و با أعمال صالحه و روزه این ماه و لاأقلّ روزه چند روز از این ماه عزیز و عظیم، بار سفر آخرتمان را ببندیم.

یکی از اصحاب امام صادق به نام سالم می‌گوید: در روزهای آخر ماه رجب خدمت حضرت رسیدم و حضرت فرمودند: آیا در این ماه روزه گرفتی؟ عرضه کردم: هیچ روزی از آن را روزه نگرفتم. حضرت فرمودند: لَقَدفاتَکَ مِنَ الثَّوابِ ما لَم‌یَعْلَمْ مَبْلَغَهُ إلاّ اللَهُ عَزَّوجَلَّ. «آن‌قدر ثواب از تو فوت شده که قابل شمارش نبوده و غیر از خدا کسی نمی‌داند.»

خدمت حضرت عرض کرد: اگر از روزهای باقی‌مانده روزه بگیرم به چیزی از ثواب روزه‌داران این ماه می‌رسم؟ حضرت فرمودند: اگر کسی حتّی یک روز را از آخر این ماه روزه بگیرد برای او امان از سختی سکرات مرگ و ترس ورود به برزخ و عذاب قبر می‌باشد.^[۱۳]

اللهمَّ وَفِّقْنا لِما تُحِبُّ و تَرضَی و جَنِّبْنا عَمّا یُسخِطُکَ و تَنهَی.

نثار روح طاهر والد معظّم که در جمعه آخر جمادی‌الثّانی در فضیلت ماه رجب صحبت می‌کردند و جهت شادی ایشان و اینکه از همه ما راضی باشند و نثار روح بزرگان عرفان و توحید: آقای حدّاد رضوان‌الله‌تعالی‌علیه و مرحوم قاضی و همه أولیاء خدا، رَحِمَ اللهُ مَن یَقرَأُ الفاتِحَةَ مَعَ الصَّلَوات.

اللهمّ صَلّ علی محمّد و ءَال محمّد و عجِّل فرجَهم و العَن عدوَّهم.

پانویس