گلشن احباب جلد دهم - جلسه صد و چهل و سوم؛ شرح فقراتی از حدیث معراجیّه (۲).
یا أَحمَدُ! وَعِزَّتی و جَلالی ما مِن عَبْدٍ ضَمِنَ لی بِأَرْبَعِ خِصالٍ إلاّ أَدخَلْتُهُ الجَنَّةَ: یَطوی لِسانَهُ فَلایَفتَحُهُ إلاّ بِما یَعْنیهِ، و یَحفَظُ قَلْبَهُ مِنَ الوَسْواسِ، و یَحفَظُ عِلْمی و نَظَری إلَیهِ، و یَکونُ قُرَّةُ عَیْنَیْهِ الجوعَ.
«ای احمد! هیچ بنده‌ای نیست که چهار صفت را برای من ضامن باشد و این چهار کار را انجام دهد مگر اینکه من او را داخل بهشت می‌کنم:
اوّل: زبان خودش را ببندد و باز نکند مگر به کلامی که برای او مفید است و از بیهوده‌گوئی احتراز نماید.
دوم: قلبش را از وسواس حفظ نماید و نگذارد شک وارد قلبش شود.»
در روایات وارد است که: خداوند در قلبی که مبتلا به وسواس است نصیبی قرار نداده است. [۱] باید به خدا پناه ببریم از اینکه در دل ما شک باشد، حال، شکّ در نجاست و طهارت باشد یا در چیزهای دیگر.
مرحوم آیة‌الله‌العظمی میرزا علی آقا قاضی قَدّس‌اللهُ‌نفسَه‌الزّکیّه در نامه خود درباره دستورالعمل‌های ورود در ماه‌های حرام می‌فرمایند: و أنَّی یُرجَی النَّجاةُ لِقَلبٍ ارْتَبَکَتْ فیهِ الشُّکوکُ حَتّی یَسلِکَ سَبیلَ المُتَّقینَ و یَشرَبَ مِنَ المآءِ المَعینِ مَعَ المُحسِنینَ.
«و چگونه برای قلبی که شبهات و شکوک در او نفوذ کرده است امید نجات است که بتواند در راه متّقین قدم بردارد و با محسنین از چشمه آب گوارا بنوشد؟!»
مرحوم آیةالله آقای حاج شیخ محمّدجواد انصاری نیز می‌فرمودند: عملی که از روی وسواس باشد این عمل حبط است؛ غسل یا وضو یا نمازی که با وسواس باشد باطل است؛ یعنی با آن تکلیف ادا نشده و باید إعاده گردد.
سوم: یَحفَظُ عِلْمی و نَظَری إلَیهِ. «حفظ کند علم و توجّه من را به‌سوی خودش.» یعنی بداند که من عالم به او هستم، خدا را ناظر بداند و ربط مخلوقیّت و خالقیّت را حفظ کند؛ مثل عبد فراری نباشد. و لایُمکِنُ الفِرارُ مِن حُکومَتِکَ! [۲] بداند که من ناظر و متوجّه او هستم. کسی‌که بداند خدا مراقب اوست دیگر گناه نمی‌کند.
چهارم: یَکونُ قُرَّةُ عَیْنَیْهِ الجوعَ. «گرسنگی مایه روشنی چشم او باشد.»
در روایتی رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم نماز را مایه روشنی چشم دانسته و می‌فرمایند: جُعِلَ قُرَّةُ عَیْنی فی الصَّلَوةِ. [۳] و در اینجا می‌فرمایند: و یَکونُ قُرَّةُ عَیْنَیْهِ الجُوعَ، و جوع را مایه روشنی چشم می‌داند، البتّه جوع مثل نماز نیست؛ جوع آثاری دارد که نماز ندارد و نماز آثاری دارد که جوع ندارد.